W bazie danych Systemu BANKOWY REJESTR znajduje się prawie 2,2 mln informacji o konsumentach, przedsiębiorcach oraz rolnikach. Banki oraz SKOK-i, mając na celu minimalizowanie ryzyka kredytowego, muszą wykazywać szczególną dbałość o prawidłową ocenę zdolności płatniczej. Badają więc historię kredytową i płatniczą, wykorzystując w tym celu własne i dostępne na rynku zewnętrzne zasoby informacji.

W bazie danych Systemu BANKOWY REJESTR znajduje się prawie 2,2 mln informacji o konsumentach, przedsiębiorcach oraz rolnikach. Banki oraz SKOK-i, mając na celu minimalizowanie ryzyka kredytowego, muszą wykazywać szczególną dbałość o prawidłową ocenę zdolności płatniczej. Badają więc historię kredytową i płatniczą, wykorzystując w tym celu własne i dostępne na rynku zewnętrzne zasoby informacji.

Grzegorz Kondek,
Centrum Prawa Bankowego i Informacji Sp. z o.o.

Jednym z zaleceń Rekomendacji T Komisji Nadzoru Finansowego z 2012 r., dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ryzykiem detalicznych ekspozycji kredytowych, jest wykorzystanie w praktyce bankowej zewnętrznych baz danych, takich jak bazy: Związku Banków Polskich, Biura Informacji Kredytowej czy Biura Informacji Gospodarczej InfoMonitor.

Związek Banków Polskich od lat prowadzi i rozwija systemy wymiany informacji, wspierając banki w spełnianiu wymogów i aktualnych zaleceń nadzorczych, dotyczących wzmacniania procesów akceptacji ryzyka transakcji i klienta. Jednym z najważniejszych jest System BANKOWY REJESTR, funkcjonujący na podstawie art. 105 ust. 4 i ust. 4d oraz art. 105a Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm.).

System funkcjonuje on-line i jest dziś podstawowym narzędziem wykorzystywanym przez banki w pierwszej fazie oceny ryzyka klienta. W istotny sposób ogranicza liczbę osób oraz czas potrzebny na wykonanie wstępnej oceny klienta w aspekcie spełniania podstawowych kryteriów stosowanych w banku.

System zawiera informacje o osobach, przedsiębiorstwach i rolnikach, którzy nie wywiązują się ze swoich finansowych powinności wobec banków i SKOK-ów. Umieszczenia wpisu w systemie może nastąpić, gdy łączna wartość zobowiązań przekracza 200 zł (w przypadku osób prywatnych) i 500 zł (w przypadku przedsiębiorców), a zaległość powstała co najmniej 60 dni wcześniej. System jest w pełni zgodny z bankowymi regulacjami nadzorczymi.

Za pośrednictwem BANKOWEGO REJESTRU banki i SKOK-i wymieniają się informacjami o klientach, których zobowiązania zostały zakwalifikowane - zgodnie z rozporządzeniem MF z dnia 10 grudnia 2003 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków - do należności "wątpliwych" bądź "straconych".

Celem przetwarzania danych jest usprawnienie i przyśpieszenie przepływu danych o charakterze tajemnicy bankowej między bankami, tak aby bank mógł je uzyskać w jednym miejscu. Informacje służyć mają wypełnianiu przez banki - instytucje zaufania publicznego - ustawowych obowiązków związanych z koniecznością dokładania szczególnej staranności w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych środków pieniężnych, czyli ochrony depozytów (art. 50 ust. 2 Prawa bankowego), a także z koniecznością należytego badania zdolności kredytowej, której istnienie bank obowiązany jest stwierdzić zgodnie z art. 70 ust. 1 Prawa bankowego.

Dane przetwarzane w Systemie BR

Zgodnie z Regulaminem Systemu BANKOWY REJESTR, bank oraz SKOK na podstawie indywidualnie podjętej decyzji, przekazuje do Centralnej Bazy Danych - BANKOWY REJESTR (CBD-BR), informacje o klientach w razie zaistnienia m.in. następujących okoliczności:

a) niezapłacenia trzech kolejnych rat kredytu lub równowartości trzech miesięcznych rat kredytu, lub gdy opóźnienie w spłacie zadłużenia wynosi co najmniej trzy miesiące,

b) nieuregulowania trzech kolejnych płatności z tytułu należnych zgłaszającemu odsetek lub równowartości trzech kolejnych płatności z tytułu należnych odsetek,

c) pięciokrotnego (w przypadku konsumentów trzykrotnego) dopuszczenia do powstania na rachunku bankowym niedopuszczalnego zadłużenia w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy,

d) nieuregulowania zobowiązań wobec zgłaszającego z tytułu gwarancji bankowej lub akredytywy,

e) wszczęcia postępowania upadłościowego lub naprawczego,

f) przedkładania fałszywych dokumentów lub składania nieprawdziwych oświadczeń w celu uzyskania kredytu, pożyczki, poręczenia lub gwarancji, lub mogących w inny sposób narazić zgłaszającego na straty,

g) wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego. Ponadto, w przypadku konsumentów niezależną podstawą przekazania danych do systemu przez bank może być dopuszczenie się zwłoki w spełnieniu świadczenia wynikającego z umowy zawartej ze zgłaszającym, przekraczającej 60 dni,

h) nabycie przez zgłaszającego wymagalnej wierzytelności pieniężnej.

Usunięcia informacji o kliencie z CBD-BR dokonać może, co do zasady, wyłącznie zgłaszający bank i SKOK.

Następuje ono w szczególności:

1. w razie śmierci osoby fizycznej,
2. po wykreśleniu z właściwego rejestru przedsiębiorcy osoby prawnej nieprowadzącej działalności gospodarczej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, o ile posiada ona zdolność prawną - przepis ten odnosi się także do działających w ich imieniu osób fizycznych,
3. po upływie maksymalnie pięciu lat od daty wygaśnięcia zobowiązania konsumenta,
4. po ustaniu przyczyny zgłoszenia do CBD-BR, w zależności od oceny zgłaszającego,
5. w przypadkach innych niż określone powyżej, po upływie dziesięciu lat od daty zgłoszenia.

System BR w liczbach

Baza danych Systemu BR, to obecnie zbiór liczący prawie 2,2 mln informacji, warto zwrócić uwagę na fakt, iż od 2008 r. Centralna Baza Danych BR zwiększyła się o ponad 1 mln rekordów, co jest wynikiem czynnego uczestnictwa wszystkich banków. Wynika to przede wszystkim z obowiązku wzajemności, jaki nakłada na uczestników umowa, ale także nowa Rekomendacji D, która jednoznacznie stwierdza, iż wobec konieczności prowadzenia audytów tak w bankach, jak i u dostawców zewnętrznych baz danych, nie będzie miejsca na występowanie banku i SKOK w roli wyłącznie beneficjenta bazy (bez zasilania i aktualizowania danych), gdyż będzie to odczytywane przez UKNF jako brak szczególnej staranności przykładanej do jakości i wiarygodności danych służących do efektywnego zarządzania ryzykiem i podnoszenia bezpieczeństwa działalności banków.

System BR nastawiony jest na szybkość, uniwersalność i prostotę obsługi, a generowane raporty są jasne i czytelne. Poza tym jego wykorzystanie nie wymaga nakładów na informatykę, ponieważ dostęp realizowany może być przez standardową przeglądarkę www, a co za tym idzie nie pojawia się konieczność skomplikowanej instalacji specjalistycznego oprogramowania.