Wyzwania prawne dla bankowości spółdzielczej

Drugi dzień Forum Technologii Bankowości Spółdzielczej rozpoczęto od tematyki prawnej. Wiceprezes Związku Banków Polskich Jerzy Bańka przedstawił najnowsze zmiany w prawie oraz tendencje legislacyjne, mające wpływ na funkcjonowanie polskiego sektora bankowego.

Drugi dzień Forum Technologii Bankowości Spółdzielczej rozpoczęto od tematyki prawnej. Wiceprezes Związku Banków Polskich Jerzy Bańka przedstawił najnowsze zmiany w prawie oraz tendencje legislacyjne, mające wpływ na funkcjonowanie polskiego sektora bankowego.

Wiceprezes ZBP zaznaczył, że - na tle deklarowanej niechęci polityków do sektora bankowego, motywowanej przedwyborczym populizmem - banki spółdzielcze znajdują się w dość korzystnej sytuacji.

- Mamy rok wyborczy. (...) Atmosfera wokół bankowości nie jest dobra. Na szczęście jeśli chodzi o bankowość spółdzielczą, posłowie - niezależnie od opcji politycznej - wypowiadali się pozytywnie o bankach spółdzielczych i deklarowali, że będą wspierać ten sektor - stwierdził.

Jerzy Bańka przestrzegał jednak przed zbytnim optymizmem. - Są obszary wspólne, które mają charakter uniwersalny, zmiany w tym zakresie będą mieć wpływ - nierzadko negatywny - na oba segmenty rynku - podkreślił.

Do takich czynników należy chociażby kwietniowy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, uchylający przepisów dotyczące BTE. Wątpliwości budzi nie tylko to, co wydarzy się po 1 sierpnia 2016 r. - Sądy już dziś odmawiają nadania klauzuli wykonalności BTE powołując się na wyrok TK - zaznaczył Jerzy Bańka. Co w tej sytuacji powinien w pierwszej kolejności zrobić sektor finansowy? - Należy uczynić wszystko, aby wzmocnić pozycję banków i umożliwić uzyskiwanie tytułów prawnych w sposób uproszczony - zaznaczył wiceprezes ZBP. Już dziś można wykorzystać istniejące instrumenty prawne - weksle niezupełne wraz z umową o wypełnienie (tzw. weksel in blanco z deklaracją) czy art. 777 ust. 4-5 kpc, czyli oświadczenie notarialne o poddaniu się egzekucji. Jeśli chodzi o obowiązujące już umowy, można zastosować te instrumenty np. w momencie, kiedy kredytobiorca zwróci się do banku celem aneksowania umowy. Można wreszcie skorzystać z postępowania nakazowego i tzw. EPU (elektronicznego postepowania upominawczego).

Fot. CPBiI/M.Stokłosa

Czy alternatywa dla BTE pojawi się w polskim prawie? Wiceprezes Jerzy Bańka podchodzi sceptycznie do takiej możliwości. - Nigdy się nie uda stworzyć takiej regulacji, która będzie adekwatna do BTE, a z drugiej strony nie będzie wzbudzać kontrowersji - podkreślił. Rozwiązaniem o charakterze uniwersalnym, skierowanym nie tylko do banków, mogłoby być nakazowe postępowanie elektroniczne na wzór EPU.

"Koncepcją niezwykle groźną dla sektora bankowego" wiceprezes ZBP określił niedawno wniesione propozycje Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsymentów odnośnie przeniesienia postępowania w sprawach konsumenckich z drogi sądowej na administracyjną - przed prezesem UOKiK. W przypadku stwierdzenia abuzywności - jeszcze przed uprawomocnieniem decyzji - prezes UOKiK będzie mógł m.in. nakazać publikację komunikatów o naruszeniu interesów konsumentów w prasie czy nałożyć kary finansowe. Mankamenty zawiera również projekt ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i orzeczników finansowych. - Są to propozycje kierunkowo słuszne, jednak w szczegółach nieakceptowalne - podkreślił Jerzy Bańka.

Na koniec wiceprezes ZBP nawiązał do "ustawy, na którą wszyscy czekali, ale jednocześnie się jej bardzo obawiali" - czyli nowelizacji prawa regulującego funkcjonowanie banków spółdzielczych.

- Przeciwstawiamy się zbyt daleko idącym pomysłom nadzorcy. (...) Nie można metodami administracyjnymi (...) formułować rozwiązań ustrojowych, które będą powodować, że ten biznes nie będzie się rozwijał, tylko generował zagrożenia - zaznaczył wiceprezes ZBP. Do takich posunięć należy m.in. pomysł wprowadzenia kadencyjności zarządu w banku spółdzielczym, który nie jest członkiem IPS i chce się usamodzielnić. - To rozwiązanie niekonstytucyjne, nielogiczne i nie biorące pod uwagę tradycji sektora spółdzielczego - podkreślił wiceprezes Jerzy Bańka.

Karol Jerzy Mórawski